„Jednorazowe papierosy – wpływ na zdrowie i środowisko” to temat wspólnego posiedzenia senackich Komisji Zdrowia oraz Klimatu i Środowiska, które odbyło się we wtorek 19 marca br. Po wysłuchaniu przedstawicieli instytucji współodpowiedzialnych za wprowadzanie i kontrolę obrotu papierosami elektronicznymi i jednorazowymi, m.in. Biura ds. Substancji Chemicznych, Głównego Inspektora Sanitarnego, Ministerstwa Zdrowia, a także przedstawicieli resortów środowiska i finansów oraz ekspertów z dziedziny medycyny, senatorowie postanowili zobowiązać Ministerstwo Zdrowia do powołania zespołu, w skład którego powinni wejść także przedstawiciele m.in. UOKiK i policji, w celu wycofania w trybie pilnym wszystkich tego rodzaju produktów, które nie spełniają kryteriów ustawowych. Wprowadzając w problematykę obrad, przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera podkreśliła, że e-papierosy i papierosy jednorazowe stanowią obecnie kwestię niezwykle medialną, zwłaszcza w związku z gwałtownym wzrostem ich palenia przez nieletnich. Jej zdaniem należy patrzeć na ten problem przede wszystkim z punktu widzenia negatywnych skutków dla zdrowia publicznego. Ogromne obawy budzi powszechna dostępność tych używek, nie do końca znany skład chemiczny, czy obecność substancji silnie uzależniających takich, jak supraloza, syntetyczny słodzik wytwarzany z sacharozy. Według senator obecnie używane urządzenia stanowią dla młodych ludzi pierwszy kontakt z tytoniem i są prostą drogą do uzależnienia. W ocenie senator Beaty Małeckiej-Libery wprowadzenie zakazu sprzedaży e-papierosów jest kwestią złożoną i skomplikowaną. Dlatego po zapoznaniu się z ustawodawstwem regulującym kwestie związane z obrotem tymi używkami, należałoby się skupić przede wszystkim na egzekwowaniu już istniejących przepisów. Senator zaapelowała, by nie czekając na zakaz, kontrolować przestrzeganie obecnie obowiązujących przepisów, np. przekroczenia pojemności takich urządzeń ponad 2 mililitry i odpowiednią ilość nikotyny w roztworze.

W trakcie posiedzenia z niepokojem przyjęto wyjaśnienia udzielane przez przedstawicieli taki instytucji jak Biuro ds. Substancji Chemicznych, Główny Inspektor Sanitarny czy resort zdrowia. Jak wskazywano, podejmowane przez nich działania są nieskuteczne i brak jest między nimi współpracy. W celu rozwiązania istniejących problemów proponowano m.in. wprowadzenie zakazu sprzedaży nieletnim, w automatach, w systemie samoobsługowym i Internecie, ujednolicenie kolorystyki opakowań.

Grzegorz Ziemniak, Partner Instytutu Zdrowia i Demokracji, przypomniał, że problemem jednorazowych papierosów zajmował się już Parlamentarny Zespół ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom, któremu przewodniczy posłanka KO Małgorzata Niemczyk. „Konkluzją było to, że właśnie instytucje państwowe zawiodły nie współpracując ze sobą, gdzieś zawiodły bezpieczniki związane z wyłapaniem tego, że akcyza nie jest pobierana od wielu tych produktów. Na tym posiedzeniu mieliśmy do czynienia z próbką e-papierosów, z których ponad 30% nie było oznaczonych akcyzą i miało napisy w języku angielskim, czyli w ogóle nie powinny znaleźć się na polskim rynku” – mówił Grzegorz Ziemniak. Partner IZiD przypomniał, że podobny problem był z dopalaczmi. „To też była walka z wiatrakami, nieskuteczna przez wiele miesięcy, ponieważ zdefiniowaniem każdego z tych produktów niosło za sobą to, że producenci wymyślali kolejne cząsteczki, dokładali jak to się śmiano witaminę C i wystarczyło to, żeby obejść te definicyjne obostrzenia, które miały eliminować te produkty z rynku.  Wydaje się, że sposób, który powinniśmy wykorzystać tu i teraz – nie czekając na sprawdzanie zgodności z dyrektywą delegowaną – to proste narzędzia, którymi dysponuje zarówno Ministerstwo Zdrowia w porozumieniu z Głównym Inspektorem Sanitarnym. Powinien zostać wprowadzony zakaz sprzedaży papierosów elektronicznych w systemach zamkniętych co natychmiast wyeliminuje je z rynku”  postulował Grzegorz Ziemniak.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Wojciech Konieczny poinformował o pracach nad projektem przewidującym zakaz sprzedaży jednorazowych papierosów. W jego ocenie zakaz jest niezbędny, bo bez tego zatrzymamy się na cząstkowych rozwiązaniach, które będą obchodzone. Projekt w tej sprawie może trafić do konsultacji społecznych w najbliższych tygodniach. Według niego wejście w życie zakazu będzie wymagało ok. półrocznego okresu notyfikacji w UE, potrzebny będzie też pewnie okres na wejście w życie takich przepisów. Wiceminister zapewnił, że resort jest zdeterminowany, żeby taki zakaz wprowadzić. W projekcie może się też znaleźć zakaz wprowadzania do obrotu jednorazowych e-papierosów czy podgrzewaczy substancji, które nie zawierają tytoniu. Poinformował ponadto, opracowywany jest też projekt wdrażający dyrektywę o aromatyzowanych papierosach elektronicznych. Przedstawicielka Ministerstwa Finansów poinformowała natomiast o pracach nad zmianą ustawy o podatku akcyzowym i objęciu nim tych odżywek.