Niedawno informowaliśmy, że w poniedziałek 11 marca br. członkowie Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności Parlamentu Europejskiego (ENVI) dyskutowali o redukcji nakładów na program EU4Health 0 20%, czyli 1 mld euro w ramach przeglądu Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021–2027. Z kolei 12 marca Rada Unii Europejskiej uzgodniła wytyczne dotyczące budżetu UE na 2025 r., które ukierunkują prace Komisji Europejskiej nad przyszłorocznym budżetem. Rada potwierdziła, że UE jest w dalszym ciągu zdecydowana udzielać Ukrainie, wraz z partnerami, pomocy finansowej tak długo, jak będzie to konieczne, oraz wspierać jej odporność i długoterminową odbudowę. Rada wezwała Komisję do dostosowania projektu budżetu na 2025 r. do wyników porozumienia w sprawie rewizji Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021–2027, zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z 1 lutego 2024 r. W opublikowanym przez Radę dokumencie zawierającym konkluzje z 1 lutego „Rada Europejska podkreśla wyzwania budżetowe, przed którymi stoi Unia i państwa członkowskie w kontekście powtarzających się kryzysów, zawirowań geopolitycznych i niepewności. Kwota 10,6 mld EUR zostanie przekierowana na wyżej wymienione priorytety, przy czym żaden priorytet polityczny w ramach obecnych WRF nie zostanie osłabiony. Kwota 1 mld EUR zostanie przegrupowana z Programu UE dla zdrowia (EU4Health)”.

Czy w takim razie zdrowie jest nadal priorytetem UE? O komentarz dla IZiD MarketBrief poprosiliśmy europosła Adama Jarubasa, przewodniczącego podkomisji ds. Zdrowia Publicznego PE:

„Ubolewam nad cięciami w programach zdrowotnych UE w ramach rewizji Wieloletnich Ram Finansowych 2021-2027. Choć spłatę samego długu Next Generation EU zaciągniętego by podnieść UE po pandemii COVID19, w tym by wzmocnić systemy opieki zdrowa Państw Członkowskich w ramach KPO, zaczniemy dopiero po 2027 r, to jesteśmy zobowiązani do bieżącej obsługi odsetek długu. Środki na obsługę długu pochodzą z tej samej części budżetu UE co m.in. programy zdrowotne, a inflacja drastycznie, skokowo, podniosła oprocentowanie i koszt zadłużenia, zagrażając pochłonięciem praktycznie całości finansowania programów zdrowotnych UE i zabiciem tych programów na przyszłość. Gdyby nie cięcie 1 mld Euro programów zdrowotnych teraz, wszystkie programy byłyby zagrożone cięciami 15 mld EUR w latach 2025-2027. W ramach uzgodnień międzyinstytucjonalnych zadbano również, by cięcia w programach EU4Health rozłożyć tak by minimalizować starty i utrzymać stabilność projektów. Te bolesne, chirurgiczne cięcia, pozwolą więc przeżyć programom zdrowotnym UE. Stabilne finansowanie do końca obecnej perspektywy finansowej, daje potencjał większego finansowania w przyszłości. Jednocześnie dofinansowanie programów zdrowotnych UE przy każdej możliwej przyszłej rewizji budżetowej musi być kwestią priorytetową. W Parlamencie wierzymy, że było to jednorazowe cięcie, które nie podważy wyraźnej woli politycznej wspierania polityki zdrowotnej UE w przyszłości. W naszej lutowej rezolucji na sesji plenarnej poświęconej tej rewizji wieloletniego budżetu UE podkreśliliśmy, że: ważne jest dostosowanie profilu wydatków programu UE4Health, aby złagodzić wpływ cięć na jego praktyczną realizację poprzez bardziej równomierne rozłożenie efektu redukcji na pozostałe lata” – skomentował Adam Jarubas.

Niepewność co do wysokości środków unijnych na ochronę zdrowia zagościła także w Polsce. W piątek 15 marca br. rozpoczęły się konsultacje publiczne rewizji Krajowego Planu Odbudowy. „Chcemy wzmacniać trzy filary rozwojowe. Pierwszy filar to polskie elektrownie wiatrowe na Bałtyku, na które mamy ponad 20 mld zł, tutaj kluczową inwestycją jest polski terminal instalacyjny w Gdańsku. Drugi filar to bezpieczeństwo żywnościowe Polaków, w którym zwiększamy pulę wsparcie o 2,5 mld zł do 15 mld zł. Trzeci filar rozwojowy to nowe Czyste Powietrze i Zielony Ład, który ma być nie dla idei i Unii Europejskiej, ale przede wszystkim dla Polek i Polaków. To oznacza, że potrzebne są środki na wsparcie najsłabszych, którzy mieszkają w starszych domach, które muszą być ocieplone. Na docieplenie domów wielorodzinnych zwiększamy pulę o 600 mln zł” – mówiła na konferencji prasowej minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zaproponowało m.in. zmiany w opisie kamienia milowego dotyczącego wejścia w życie do końca 2024 r. ustawy, która zapewni realizację reformy systemu opieki długoterminowej w Polsce. Dotyczy to wzrostu uczestnictwa niektórych grup w rynku pracy poprzez rozwój opieki długoterminowej. Ma to być zgodne z możliwymi do realizacji rekomendacjami opracowanymi przez ekspertów Banku Światowego. Rewizja KPO dotyczy także KSO – do połowy 2024 r. ma wejść w życie akt prawny ministra zdrowia z wykazem kryteriów kwalifikowania szpitali do poszczególnych poziomów opieki onkologicznej w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej. Do końca 2024 r. wejdzie w życie regulacja o Krajowej Sieci Kardiologicznej.

Do połowy 2026 r. wejdzie w życie pakiet wprowadzający rozwiązania prawne dotyczące modernizacji i poprawy efektywności szpitali. Pakiet legislacyjny obejmować będzie:

• nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych regulującą tzw. Sieć Szpitali poprzez zmianę zasad kwalifikacji szpitali do Sieci w oparciu o spełnienie kryteriów przez poszczególne oddziały szpitalne (a nie całe szpitale, jak obecnie)
• wydanie rozporządzenia modyfikującego i rozszerzającego kryteria kwalifikacji szpitali do Sieci Szpitali
• nowelizację ustawy o działalności leczniczej poprzez umożliwienie tworzenia i prowadzenia podmiotów leczniczych także przez związki jednostek samorządu terytorialnego
• wydanie na podstawie Ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta rozporządzenia w sprawie wskaźników jakości opieki zdrowotnej (wskaźniki obszaru klinicznego, konsumenckiego i zarządczego)
• uruchomienie programu szkoleń dla kadry zarządzającej publicznymi podmiotami leczniczymi

„Obecnie posiadamy informacje, że reforma szpitali została uwzględniona w kamieniach milowych KPO. Samorządy oraz menedżerowie szpitali powiatowych są świadomi potrzeby transformacji tych placówek. Aktualnie brak jest uzasadnienia dla redukcji liczby szpitali z kilku istotnych powodów. Należy pamiętać o trwającej wojnie na Ukrainie oraz potencjalnym rozprzestrzenianiu się tego konfliktu, jak również o nowych zagrożeniach epidemicznych, o których ostrzega Światowa Organizacja Zdrowia” – komentuje dla IZiD MarketBrief Waldemar Malinowski, prezes Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych. Dodaje, że OZPSP trzy lata temu przedstawił Ministerstwu Zdrowia propozycję dotyczącą nowych, odpowiadających na potrzeby zdrowotne mieszkańców poszczególnych regionów, zasad funkcjonowania lokalnych placówek leczniczych. „Chodziło o koncepcję stworzenia Powiatowych Centrów Zdrowia. Jednym z ich głównych celów byłoby efektywniejsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury, w tym aparatury diagnostycznej, dostępnej w naszych szpitalach, do badań mieszkańców w szerokim trybie ambulatoryjnym. Dzięki temu możliwe byłoby wcześniejsze wykrywanie chorób i szybsze rozpoczęcie terapii. Powstanie tych centrów pozwoli pacjentom na łatwiejsze znalezienie potrzebnej opieki oraz poruszanie się w systemie zdrowia, co jest przecież najważniejsze. W kwestii przyszłości i zmian w sektorze szpitalnym jesteśmy umówieni na rozmowy z Ministerstwem Zdrowia i mamy nadzieję, że wspólnie wypracujemy optymalne rozwiązania” – wyjaśnia Waldemar Malinowski.

O proponowaną w rewizji KPO kwestię umożliwienia tworzenia i prowadzenia podmiotów leczniczych także przez związki jednostek samorządu terytorialnego zapytaliśmy Bernadetę Skóbel, Radcę Prawnego Związku Powiatów Polskich. „Nie znamy szczegółów rozwiązania, niemniej jednak oceniam je pozytywnie. Po pierwsze w propozycji rewizji KPO jest mowa o możliwości, a nie o obowiązku tworzenia związków. Skorzystać z tego rozwiązania będą mogły samorządy, zainteresowane konsolidacją swoich zasobów (np. trzy powiaty prowadzące szpitale stworzą jeden związek, który przejmie te szpitale do prowadzenia jako odrębne albo jeden powstały z połączenia tych szpitali podmiot leczniczy). Dzisiaj w sektorze ochrony zdrowia jest taka możliwość, jeżeli więcej niż jeden samorząd posiada akcje lub udziały w spółce prawa handlowego wykonującej działalność leczniczą. Natomiast w ramach związku zakładam, że możliwe będzie funkcjonowanie podmiotu leczniczego również w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Samo stworzenie możliwości prowadzenia podmiotów leczniczych przez związki JST jest jednak niewystarczające. Powinien powstać system zachęt oraz zniesione bariery prawno-administracyjne, które dzisiaj mogą utrudniać łączenie podmiotów leczniczych” – ocenia Bernadeta Skóbel .

Zgodnie z projektem rewizji KPO, 150 mln euro przeniesionych będzie z części pożyczkowej i ze zwiększonym do 300 mln euro (ok. 1,3 mld zł) budżetem będzie przeznaczone na realizację inwestycji dotyczących opieki długoterminowej i geriatrycznej w szpitalach powiatowych.

W rewizji MFiPR proponuje przesunięcie w czasie reform. Dotyczy to m.in.:

• zwiększenia cyberbezpieczeństwa systemów informacyjnych
• zwiększenia efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych
• stworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju sektora leków i wyrobów medycznych

W projekcie rewizji są także propozycje zmiany zakresu i opisu inwestycji. Dotyczy to m.in.:

• rozwoju i modernizacji infrastruktury centrów opieki wysokospecjalistycznej i innych podmiotów leczniczych
• przyspieszenie procesów transformacji cyfrowej ochrony zdrowia poprzez dalszy rozwój usług cyfrowych w ochronie zdrowia

W rewizji są także propozycje przesunięcia terminu realizacji inwestycji. Chodzi m.in. o rozwój potencjału sektora leków i wyrobów medycznych – inwestycji związane z produkcją w Polsce API. Termin realizacji to 30.06.2024 r. Publikacja wykazu kluczowych aktywnych substancji farmaceutycznych oraz raportu dotyczącego dalszych działań w obszarze aktywnych substancji farmaceutycznych nastąpi w II kw. 2024 r. Raport będzie stanowił punkt wyjścia do dalszych długoterminowych działań w obszarze wspierania rozwoju produkcji API i gotowych form leków w kraju i budowania autonomii strategicznej w obszarze leków.

Konsultacje publiczne projektu rewizji potrwają do 15 kwietnia 2024 r. 8 kwietnia br. odbędzie się wysłuchanie publiczne, w którym będzie można wyrazić opinię, uwagę czy przedstawić propozycję zmian. 18 kwietnia br. zbierze się na III posiedzeniu Komitet Monitorujący KPO, podczas którego omówiony zostanie proces konsultacji społecznych oraz przedstawione zostanie stanowisko strony rządowej do zgłoszonych w trakcie konsultacji uwag i propozycji do rewizji KPO. Przyjęcie zmian w KPO przez Radę Ministrów planowane jest na 23 kwietnia br. Formalne wysłanie rewizji KPO do KE nastąpi w ostatniej dekadzie kwietnia br. Zmieniona decyzja wykonawcza Rady UE, która zatwierdzi zmiany w KPO planowana jest do przyjęcia przez ECOFIN 16 lipca br. Więcej TUTAJ