19 sierpnia zostały opublikowane zmiany, które mają realizować zobowiązania w KPO.

https://www.dziennikustaw.gov.pl/M2024000075701.pdf

Dokonane zmiany umacniają instytucje konsultacji publicznych oraz nadają Rządowemu Centrum Legislacji więcej kompetencji w zakresie kontroli stosowania konsultacji publicznych przez poszczególne resorty odpowiedzialne za przeprowadzenie danego procesu legislacyjnego. Dodano m.in. ust. 3 do § 36 uchwały, która wprowadza zasadę, że „odstąpienie od prowadzenia konsultacji publicznych jest dopuszczalne jedynie wyjątkowo, w szczególności jeżeli rezygnacja z prowadzenia konsultacji publicznych jest związana z bezpieczeństwem, porządkiem publicznym, ochroną zdrowia lub ochroną środowiska”. Nowe uprawnienia zyskało również Rządowe Centrum Legislacji, które zgodnie z nowym § 21a będzie weryfikować „wykonanie przez organ wnioskujący obowiązków związanych z przedstawianiem projektu aktu normatywnego do konsultacji publicznych lub opiniowania”. Z kolei Prezes RCL będzie publikował i aktualizował „rekomendacje w zakresie procedur przeprowadzania konsultacji publicznych”.

Nowe standardy i raportowanie w procesie konsultacji publicznych

– Wzmocniono również standardy odnoszące się do długości prowadzenia konsultacji publicznych. Zgodnie z § 40 ust. 3  szczegółowego uzasadnienia wymaga m.in. wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska krótszego niż:

1) 21 dni – w przypadku projektu ustawy,

2) 14 dni – w przypadku projektu aktu normatywnego Rady Ministrów,

3) 10 dni – w przypadku projektu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, rozporządzenia ministra albo zarządzenia Prezesa Rady Ministrów,

– Uszczegółowiony został raport z konsultacji, w którym autor projektu powinien zawrzeć następujące informacje: „wskazać podmioty, którym organ wnioskujący przekazał projekt do zaopiniowania, oraz podmioty, do których skierował projekt w celu przedstawienia stanowiska w ramach konsultacji publicznych, a także podmioty, które przedstawiły stanowisko lub opinię.” Raport zawiera ponadto „omówienie przedstawionych stanowisk lub opinii i odniesienie się do nich przez organ wnioskujący”.

Komentarz eksperta: Grzegorz Ziemniak o zmianach w konsultacjach publicznych

Grzegorz Ziemniak komentuje: Uff! W końcu bardzo długo czekaliśmy na taki kierunek i uszanowanie instytucji konsultacji. To było narzędzie lekceważone i deprecjonowane. Przez wiele lat Obywatelskie Forum Legislacji przy Fundacji Batorego walczyło o przywrócenie rangi i znaczenia konsultacji i zasad przyzwoitej legislacji. Mam nadzieję, że obecny rząd wdroży i będzie stosować i korzystać z konsultacji odsyłając ministerstwom projekty niespełniające nowych kryteriów. Bo to, że konsultacje będą na papierze to oczywiście dobrze, ale dopiero życie pokaże, czy ta zmiana znajdzie zrozumienie przy opracowywaniu ustaw przez poszczególne resorty.